Liệu bạn đã hiểu rõ bản quyền hình ảnh?

Một sai lầm mà nhiều blogger hay mắc phải khi nói về sử dụng hình ảnh.

Bản thân mình cũng mắc phải khi mới bắt tay vào viết blog cách đây nhiều năm.

Khi cần ảnh cho blog, mở Google Search và thoải mải copy ảnh từ nơi khác.

Chúng ta không lo lắng vấn đề bản quyền. Thực ra chúng ta không ý thức được vấn đề bản quyền.

Nói thẳng ra chúng ta không hiểu lắm về vấn đề bản quyền hình ảnh. Những mã chứng nhận bản quyền đi kèm hình ảnh quá khó hiểu. Ví dụ chúng ta tìm một hình ảnh có license CC BY nhưng CC BY là cái quái gì? Ảnh có phải miễn phí hay không?

Đọc đến đây, bạn có thể nói rằng: Blog của bạn quá nhỏ bé và chả có tên tuổi thì lo gì vấn đề bản quyền.

Mình không có định tranh luận hay thuyết phục bạn từ bỏ việc sử dụng hình ảnh có bản quyền một cách không hợp lệ.

Có rất nhiều con đường để đi. Bạn có thể chọn con đường quang minh chính đại mà vẫn có được kết quả tốt nhất.

Bài viết này mình chỉ muốn chia sẻ một vài kiến thức phổ biến xung quanh bản quyền hình ảnh. Hiểu về bản quyền hình ảnh giúp chúng ta tự tin hơn trong việc sử dụng hình ảnh trên mạng.

Nào, chúng ta cùng xem có những loại bản quyền hình ảnh nào?

Hình ảnh public domain

Bản quyền hình ảnh cũng giống như nhiều tác phẩm trí tuệ khác không phải là vĩnh viễn. Sau một thời gian, bản quyền sẽ mất. Lúc đó bạn tự do sử dụng, thay đổi và phân phối hình ảnh. Mọi người gọi những hình ảnh như vậy là hình ảnh public domain.

Bạn tự do sử dụng ảnh public domain mà không cần cung cấp một hình thức attribution tới tác giả hình ảnh. Hình thức attribution ở đây thường là đoạn text đề cập tới tác giả của hình ảnh.

Nhược điểm thấy rõ của hình ảnh public domain là số lượng hạn chế. Thêm nữa vì là hình ảnh miễn phí ai cũng có quyền sử dụng. Do vậy sử dụng hình ảnh public domain nguy cơ “đụng hàng” là chắc chắn.

Một vài nguồn hình ảnh public domain phổ biến

Đọc thêm: Kho ảnh đẹp chất lượng cho blogger

Dưới đây là một vài nguồn ảnh public domain. Bạn chú ý những trang này thường quảng cáo cho một nhà cung cấp ảnh trả phí lớn như iStock, ShuttterStock...

1. Pixabay

pixabay

Pixabay là kho ảnh public domain lớn nhất và phổ biến nhất trên Internet. Tất cả ảnh ở đây bạn có quyền tự do sử dụng. Bạn có thể tải ảnh mà không cần có tài khoản. Nhưng sẽ có màn hình captcha làm phiền mỗi khi tải ảnh. Do vậy bạn hãy đăng ký một tài khoản miễn phí.

2. Morguefile

Morguefile là một kho ảnh miễn phí khác. Tất cả hình ảnh đều miễn phí và không yêu cầu attribution. Một điểm thú vị khi bạn click vào ảnh bạn sẽ biết được hình ảnh đã được tải bao nhiêu lần. Như vậy bạn biết cách tránh hình ảnh được tải quá nhiều để khỏi đụng hàng.

morguefile

3. Public domain pictures

Public Domain Pictures cũng là kho ảnh public domain bạn nên tham khảo. Chỉ có điểm khó chịu là có quá nhiều quảng cáo và ảnh mất phí của shutterstock chèn lấp xung quanh ảnh miễn phí.

public-domain-pictures

Ảnh Creative Commons

Creative Commons là một tổ chức phi lợi nhuận chuyên cung cấp license cho các tác phẩm trí tuệ bao gồm hình ảnh.

Hình ảnh Creative Commons có chất lượng rất tốt. Thậm chí nhiều hình ảnh không thua kém gì ảnh trả tiền.

Nhược điểm là phần license hơi phức tạp khi mới làm quen. Bạn cần biết rõ các license nếu muốn sử dụng các hình ảnh một cách hợp pháp.

Đây là 7 chứng chỉ của hình ảnh Creative Commons:

  1. CC0: CC0 giống như hình ảnh public domain. Bạn tự do sử dụng hình ảnh theo cách bạn muốn mà cần có attribution.
  2. CC BY: Hình ảnh CC By cũng là hình ảnh miễn phí. Bạn tự do sử dụng chúng theo ý thích. Chỉ có điều là bạn có attribution khi sử dụng. Nếu bạn thay đổi hình ảnh, lúc đó bạn cũng có thể thay đổi theo license bạn muốn.
  3. CC BY-SA: Giống như hình ảnh CC BY. Chỉ có một điểm khác là bạn không thể thay đổi license của hình ảnh. Đối với blogger chúng ta vấn đề này không quan trọng lắm. Bởi vì chúng ta chỉ sử dụng chứ không có nhu cầu đi phân phối hay bán lại hình ảnh.
  4. CC BY-ND: Giống như CC BY bạn phải có attribution khi sử dụng hình ảnh. Ngoài ra, bạn không được chỉnh sửa hay thay đổi hình ảnh.
  5. CC BY-NC: Chữ NC viết tắt của cụm từ “Non-Commercial”. Nghĩa là bạn không thể sử dụng vào các sản phẩm thương mại. Tốt nhất bạn nên tránh các loại hình ảnh này trừ khi bạn không có ý định kiếm tiền từ trang web của bạn.
  6. CC BY-NC-SA: Giống trên, bạn nên tránh xa những hình ảnh này.
  7. CC BY-NC-ND: Giống trên, bạn nên tránh xa những hình ảnh này.

Tổng kết lại, bạn chỉ cần tìm ảnh Creative Commons với 4 kiểu license sau: CC0, CC BY, CC BY-SA, CC BY-ND. Ngoại trừ CC0 bạn phải có attribution hay credit cho tác giả ảnh khi sử dụng những ảnh có kiểu license còn lại. 

Cách bạn đưa ra attribution?

Như mình đã đề cập, sử dụng các hình ảnh có license CC BY, CC BY-SA, CC BY-ND bạn cần phải có attribution. Phần Attribution thường bao gồm tên tác giả, tên ảnh và chứng chỉ tương ứng.

Ví dụ hình ảnh này trên Flick có license CC BY. Do vậy khi bạn sử dụng trên blog của mình bạn phải có attribution.

Một cách để có attribution chuẩn cho Flickr là sử dụng imagecodr. Bạn dán địa chỉ ảnh Flick và click Get code. Copy cái code html và để ở dưới hình ảnh hoặc ở cuối bài viết. 

imagecodr

Ví dụ mình đưa ra attribution ở phần caption của hình ảnh như bên dưới:

Dòng bên dưới chính là attribution và bạn phải có khi sử dụng ảnh có chứng nhận CC BY-SA như trên:

Một địa chỉ tìm ảnh miễn ảnh khác là VisualHunt. Trên đây, bạn có thể bắt gặp phải nhiều hình ảnh CC. Ví dụ như bức ảnh này. Như bạn thấy, VisualHunt đã cung cấp cho bạn sẵn Atttribute. Bạn chỉ copy mã code và paste nơi nào sử dụng hình ảnh.

visual-hunt

Một vài địa chỉ tìm kiếm ảnh Creative Commons

Flickr: một kho ảnh Creative Commons khổng lồ. Khi bạn tìm ảnh ở đây nhớ sử dụng filter để tìm ảnh với tùy chọn sau: Commercial use allowed, Modifications allowed, Commercial use & mods allowed, No known copyright restrictions.

flickr

CC Search: CC Search là bộ máy tìm kiếm ảnh Creative Commons. Bạn nhập vào từ khóa tìm kiếm và chọn nguồn ảnh. Chú ý bạn giữ nguyên hai lựa chọn dưới hộp tìm kiếm để đảm bảo chỉ tìm những ảnh cho mục đích thương mại, và bạn có thể thay đổi.

cc-search

Lời kết

Bán ảnh là một ngành công nghiệp có lợi nhuận cao. Vốn hóa của Shuttertock, một công ty chuyên bán ảnh stock, là 2.4 tỉ đô la. Một con số khá choáng đúng không?

Tất nhiên, đa phần blogger chúng ta không đủ tiền để sử dụng những ảnh trả phí như vậy.

Do vậy, khi tìm kiếm ảnh trên ảnh web, bạn nên tìm những hình ảnh public hay có chứng chỉ CC0, CC BY, CC BY-SA, CC BY-ND. Chúng đều là những hình ảnh miễn phí. Một vài trong số đòi hỏi bạn phải có attribution hay credit phù hợp khi sử dụng trên blog của bạn.

Cách sử dụng hình ảnh trên blog của như thế nào? Hãy chia sẻ với mình ở bình luận bên dưới?